*روشهای نوین مطالعه برای دانش آموزان عزیز*

*روشهای نوین مطالعه برای دانش آموزان عزیز*

1- مشخص کردن موضوع و طرح کلی و چارچوب درس

۲- ميز و صندلي مناسب از لوازم اساسي مطالعه است : بهترين وضعيت براي درس خواندن نشستن پشت ميز مطالعه مي باشد و بدترين وضعيت حالت درازکش است ، چرا که در اين وضعيت سريع حالت خواب آلودگي و چرت زدن به فرد دست داده و بازده مطالعه کاهش مي يابد . در طرز نشستن روي صندلي بايد مراقب بود که خم کردن سر و تن عادت نشود . ارتفاع ميز بايد چنان باشد که بتوانيد به راحتي و بدون قوز کردن ، پشت آن بنشينيد و در ضمن کف پاهايتان روي زمين باشد وسعت سطح ميز بايد به اندازه کافي باشد تا بتوان کليه وسايل و کتابهاي مربوط به يک موضوع را در روي آن گستراند . آنچه را که براي مطالعه لازم نيست از روي ميز دور کنيد اگر قرار است با شخص ديگري در يک اطاق مطالعه کنيد ، ميزها را طوري قرار دهيد که به هنگام مطالعه پشتتان به يکديگر باشد . و هنگام بحث باهم مقابل هم بنشينيد . 
فضاي اطراف و ديوارها بايد به گونه اي باشد که شما را به مطالعه تشويق کند نه اينکه باعث حواس پرتي و برهم خوردن تمرکز شما شود. عکسها و نوشته هاي روي ديوارها مي تواند بدقت انتخاب شود تا به اين هدف برسيم .
اگر فکر مي کنيد با صداي راديو ويا ضبط مطالعه را بهتر مي فهميد و از خواب آلودگي شما جلوگيري به عمل مي آورد بدانيد که اين فقط تلقيني بي مورد و يک عادت نادرست است . توجه داشته باشيد که اگر به بهترين حالتها عادت کنيد موفقيت شما بيشتر خواهد شد .

3- حتي الامکان ساعت معيني از روز را براي مطالعه يک درس بخصوص تعيين کنيد: عادت انديشيدن يک موضوع در هر روز و در ساعت معين سبب آمادگي ذهني در آن ساعت مي شود ، و آمادگي ذهني باعث تمرکز حواس مي گردد.

4- سعي کنيد در محيطي کاملاً آرام به مطالعه مشغول شويد : بايد تا حد امکان از تداخل در امر يادگيري بکاهيد وقتي راديو و يا تلوزيون روشن باشد نمي توانيد با موفقيت مطالعه کنيد . اگر برنامه اي است که حتماً بايد ببينيد يا بشنويد سعي کنيد در آن زمان درس نخوانيد چرا که دريک زمان واحد نمي توان به بيش از يک موضوع توجه کرد .

5- بلافاصله بعد از صرف غذاي سنگين از مطالعة جدي اجتناب کنيد: صرف غذا بخصوص غذاهاي سنگين و پرحجم موجب فعاليت بيشتر دستگاه گوارش بدن شده و به همين دليل حجم خون بيشتر به اين قسمت از بدن گسيل خواهد شد و چون ميزان حجم خون نيز در بدن محدود است ، به همين دليل است که پس از خوردن غذا احتياج به استراحت و خواب را در خود احساس ميکنيد . براين اساس مغز انسان نيز در اين مواقع نسبت به اوقات ديگر خون کمتري دريافت مي کند و آمادگي کمتري به کار فکري خواهد داشت.

۶- به محض حضور در مکان مطالعه ،فقط به کار مطالعه بپردازيد:براي شروع به کار وسواس به خرج ندهيد فوراً شروع کنيد هر فکر مزاحمي که به مغزتان رسيد با قاطعيت آن را دور کرده و اجازه ندهيد تا پايان ساعت مطالعه باز گردد . به خود بقبولانيد که آدم با اراده اي هستيد ، اول مطالعه و بعد .........

7- وقت را بايد غنيمت شمرد:حداکثر استفاده را از وقت کنيد براي اين منظور بايد هر شاگردي به نظم و ترتيب عادت کند و براي مطالعه به طور روزانه يا هفتگي برنامه مرتبي داشته باشد يکي از عاقلانه ترين و در عين حال مشکل ترين قوانين مطالعه ، طراحي برنامة منظم و بکارگرفتن آن است . مشکل بودن اين کار از اين نظر است که علاوه بر وسوسه ها و مزاحمت هاي گوناگون اغلب وقفه ها و فاصله هاي ناخواسته نيز ايجاد مي گردد با وجود اين ، اگر واقعاً علاقه به خوب تحصيل کردن و مطالعه درست داريد 
با برنامه ريزي مطالعه کنيد .

8- ضمن مطالعه «يادداشت» برداريد.: و براي يادداشت برداشتن طرحي داشته باشيد . انديشه ها و مفاهيم را براساس اهميت آنها مرتب کنيد مفاهيم اصلي را ابتدا بياوريد و سپس جزئيات مربوط به آن را جلوي آن يادداشت کنيد . مختصر و مفيد ، يعني تنها نکات اصلي را بنويسيد .

9- به اندازه کافي وقت صرف مطالعه کنيد : قاعده کلي اين است که در قبال هر يک ساعت درس کلاسي دو ساعت مطالعه و حل تمرين لازم است . مثلاً اگر درسي مستلزم سه ساعت حضور در کلاس است بايد لااقل هفته اي شش ساعت نيز صرف مطالعة آن درس شود .

۱۰- سعي کنيد يک پيش آگاهي در مورد دروس داشته باشيد: خلاصه وار به صورت کلي و اجمالي يک روخواني از مبحث جديد را داشته باشيد و به فصلهايي که قرار است تدريس شود يک نظر اجمالي داشته و اطلاعات جزئي را بدست آوريد . اين راه باعث مي شود مطلبي که در کلاس درس بيان مي گردد در ذهن شما معني و مفهوم بيشتري يابد .

11- پيشنهاد مي شود براي مطالعه دروس حفظي از روش «بررسي و زمينه يابي» استفاده کنيد که شامل مراحل زير است :

بررسي : به عنوانهاي يک فصل براي دستيابي به نکات اصلي نگاه کنيد و اگر خلاصه نهايي وجود دارد آن را بخوانيد .

سؤال : نخستين عنوانها را به صورت سؤال در آوريد سعي کنيد درسي را که مطالعه مي کنيد با ديد چگونگي «طرح سؤال» از آن مطالعه کنيد .

خواندن : براي جواب دادن به سؤال مطالب لازم را مطالعه کنيد .

از برخواني : به مطالب نگاه کنيد و به سؤال پاسخ دهيد بهتر است عبارات کليدي را ياد داشت کنيد .

12- مطالب حفظي را پيش خود تکرار کنيد : اين تکرار و از برخواني نشان مي دهد که در کجا احتياج بيشتري به مطالعه هست د رهنگام از بر گفتن واژه هاي کتاب طوطي وار تکرار نکنيد ، ابتدا مطالب را بفهميد زيرا اگر مطالب را فهميده باشيد به راحتي مي توانيد با جملات خود مقصود را بيان کنيد . اگر ديديد هنگام شرح دادن مطالب نمي توانيد از عبارات کتاب يا مثال هايي که معلم زده است خارج شويد معلوم مي شود که آن موضوع را خوب نفهميده ايد و بايد وقت بيشتري صرف مطالعه آن کنيد .

13- عادت کنيد هر مطلبي را با حضور ذهن و تمرکز فرا گيريد: تمرکز به قدري مهم است که بدون تقويت آن مطالعه شما کاملاً بيهوده و بي نتيجه خواهد بود بنابراين آن را سر سري نگريد و سعي کنيد حتماً آن را در خود ايجاد کنيد و قوت بخشيد . اما اين که در زمان مطالعه مدام در اين فکر باشيد که تمرکز خود را از دست ندهيد بيشتر سبب سردرگم شدن خواهد شد . وجود يک وضعيت جسمي و رواني مناسب نيز براي اين امر بسيار ضروري است . روشن است اگر شما خواب آلوده باشيدو يا از لحاظ رواني در وضعيت نامناسب بسر بريد قادر نخواهيد بود که در هنگام مطالعه تمرکز داشته باشيد .

14- در هنگام مطالعه زير کلمات کليدي و مهم خط بکشيد : و جملات مهم را با علامت (P) در حاشيه صفحه در کنار مطلب ، مشخص کنيد خط کشي و علامت گذاري تمامي مطلب مورد مطالعه به آن اهميت يکساني مي بخشد ، و نه تنها باعث يادگيري بيشتر نمي شود بلکه تمرکز حواس را نيز به هم مي زند .

15- صفحات درس را جلوي چشم خود تجسم کنيد: اين واقعيت به خوبي ثابت شده است که اگر صفحه يا صفحاتي از کتاب يا جزوه اي را چندين با بخوانيم نه تنها با موضوع آشنا مي شويم ، بلکه کلمات چاپ شده درکتاب را هم مي بينيم به عبارتي در جلوي چشم مجسم مي کنيم اين عادت را در خود پرورش دهيد خصوصاً در مورد منحني ها ، اشکال ، تصاوير و يا هر نوع شکلي که به عنوان کمک در درک و فهم بهتر مطلب از آنها استفاده شده است بنابراين سعي کنيد با ذهني هوشيار، دليل هاي مربوط به موضوع را بفهميد و صفحات درسي مربوط به آن را نيز در جلوي چشم خود تجسم کنيد .

16- تحقيقات نشان مي دهد حافظه ما 10% از چيزي که مي خوانيم 20% از چيزي که مي شنويم 30% از چيزي که مي بينيم 50% از چيزي که مي بينيم و مي شنويم 80% از چيزي که مي گوئيم 90% از چيزي که همزمان مي گوئيم و انجام مي دهيم ، ثبت مي کند . به همين خاطر است که وقتي تمريني را خود انجام مي دهيم ( حل مي کنيم) و يا آزمايش را عملاً انجام مي دهيم بهتر به ذهنمان سپرده مي شود و دير تر فراموش مي کنيم . اين امر در دروسي مانند رياضي و فيزيک اهميت ويژه اي مي يابد . براي اين منظور لازم است در اين درس هاپس از مطالعه و تکرار مطالب خواندني اوليه به مرور مثالهاي حل شده معلم بپردازيم بعد خودمان آنها را حل کنيم و به حل مسائل مشابه که داراي جواب است بپردازيم و درستي جواب خود را بررسي کنيم پس از اطمينان يافتن در مورد کسب مهارت لازم د رآن مبحث به حل تست در زمان کوتاه بپردازيم .

۱۷- اگر در يادگيري مطالب درسي با مشکل روبرو هستيم بايدبه دنبال علت آن بگرديم: و بعد از شناسايي آن در جهت رفع آن اقدام لازم را انجام دهيم علت هاي عمده ضعف در يادگيري را مي توان در موارد زير خلاصه کرد :

نداشتن هدف در يادگيري : نداشتن هدف مشخص و روشن و قابل دسترسي ، علاقه و ميل به يادگيري را در شخص از بين مي برد 

فقدان انگيزه کافي: فرآيند يادگيري به انگيزه ميل و رغبت کافي براي مطالعه دروس نيازمند است فقدان انگيزه کافي به هر دليل يک مانع جدي براي يادگيري مي باشد .

عدم توجه و دقت کافي : بسياري از کارشناسان تعليم و تربيت ، بي توجهي و بي دقتي را مهمترين علت ياد نگرفتن مي دانند و به طور کلي هرچه بيشتر به چيزي توجه کنيم بهتر آن را درک مي کنيم . بي توجهي يادگيرنده گاهي مربوط به عوامل دروني ( اضطراب ، خستگي ، گرسنگي ، درد، نگراني ، افسردگي ، تخيلات و .... است) و در بعضي مواقع هم مربوط به عوامل بروني (رويدادهاي محيط مطالعه در هنگام مطالعه در خانه و مدرسه ، صداي تلوزيون و ......) مي باشد .

نداشتن معلومات پايه براي يادگيري : اين امر بخصوص در مرور دروس رياضي ، فيزيک ، شيمي، و علوم حائز اهميت است . دانش آموزي که معلومات اوليه و پيش نياز را نمي داند ، بالتبع نمي تواند مطالب پيچيده تر که بر اساس آن معلومات پايه و اوليه است درک کند .

وجود مشکلات عاطفي و هيجاني :دانش آموزي که اعتماد به نفس ندارد و مي ترسد که مورد تمسخر همسالانش قرار گيرد و آرامش و شرايط مناسب عاطفي را براي يادگرفتن ندارد ، ترس از شکست ، نداشتن اعتماد به نفس ، ترس از تمسخر يا مورد تنبيه قرار گرفتن و اضطراب شديد از جمله مهمترين عوامل مؤثر در عقب ماندگي تحصيلي دانش آموزان است.

18- در هنگام مطالعه و پس از آن به کار خود و نتيجه آن اميدوار باشيد : سعي کنيد روحيه خود را در بالاترين حدممکن و هميشه شارژ نگهداريد . از پيشرفت مطالعه خود لذت ببريد و انرژي مثبت ايجاد شده را در خود تقويت کنيد . به کمبودها و کاستي ها حساس باشيد و سعي کنيد آنها را در اسرع وقت از بين ببريد.